Språket mitt er slay!
Kva slags språk snakkar du? Det seier vel seg sjølv, tenkjer du kanskje. I Noreg snakkar dei fleste norsk, men visste du at det finst tallause variantar av norsk? Det kan dreie seg om dialekt, tospråklegheit eller eit behov for å markere at ein er ein del av eit fellesskap. Det er sannsynleg at du snakkar ein variant av det vi kallar ungdomsspråk.
Illustrasjon av en jordklode og mennesker som er på telefon eller pc. De skriver: Sjæl, lol, han reada meg!, omw, backer og slayyy!
Ungdomsspråk
Enkelt forklart kan vi seie at ungdomsspråk er det språket ungdom snakkar. Språk påverkar identiteten vår, og identiteten påverkar språket. Ved å lage sin eigen variant av språket markerer ungdommen at dei er ein del av ei gruppe, eit språkleg fellesskap. Ungdomsspråket tilhøyrer ungdomskulturen og er ein viktig identitetsmarkør. Språket vårt signaliserer altså kven vi er og kven vi ønskjer å vere.
Illustrasjon av 4 ungdommer som tekster på telefonen. En av de skriver "Haha ik!", og en skriver "det er sykt"
Blank Word-bakgrunn med en illustrasjon av en bestefar som tekster. Bestefaren skriver "Bro, my place 16.00. Ikke Ditch!!
Kreativt eller øydeleggjande?
Det er nokre som meiner at ungdomsspråket bidreg til å bryte ned det norske språket. Andre ser på ungdomsspråket som kreativt og nyskapande og som noko som berikar det norske språket.
Illustrasjon av en debatt mellom en mann og en jente. Mannen sier "Du må snakke ordentlig norsk", og jenta sier "Bro, språket mitt er slay"
Ungdomsspråk i SKAM
Dei siste åra har det vore fleire norske seriar som gir oss eit godt innblikk i ungdomsspråket. Den kanskje aller mest kjende serien er SKAM. SKAM er ein dramaserie der vi følgjer livet til ein ungdomsgjeng på vidaregåande skule. Serien vart raskt eit globalt fenomen og fekk stor internasjonal suksess. I serien er det mange innslag av ungdomsspråk. Sjå berre på utdraget frå råmanuset under.
Hvit snakkeboble på blå bakgrunn.
Blank Word-bakgrunn
Nordens språkpris
Manusforfattar Julie Andem fekk faktisk Nordens språkpris i 2016 for manuset i serien. Juryen meinte at språket i serien engasjerte eit ungt nordisk publikum og bygde bru mellom dei nordiske språka. Er ikkje det kult? At ungdom frå Sverige og Danmark kjenner seg igjen i og forstår det norske ungdomsspråket.
Manusforfatteren for dramaserien Skam, Julie Andem, mottar Nordens språkpris
Språk til utlån!
Men kvar kjem eigentleg alle orda ungdommane brukar i språket sitt frå? Mange av dei låner vi faktisk frå andre språk. Du lever i det ein kan kalle for ei globalisert verd. Du reiser, flyttar, kommuniserer, handlar og jobbar meir på tvers av landegrenser enn det generasjonane før deg har gjort. Du ser kanskje engelskspråklege seriar på Netflix, gamar med folk frå andre land, eller handlar klede i internasjonale klesbutikkar?
Illustrasjon av en jente som sier "Jeg må endre mindset" til venninnen sin.
Banning
Banning er òg eit kjenneteikn ved ungdomsspråket. Nokre gongar banner vi fordi vi ønskjer å få utløp for kjenslene våre. Til dømes då vi fekk dårleg karakter på den f**** matteprøva, eller trakka på ein j**** legokloss veslesøster ikkje hadde rydda opp. Andre gongar brukar vi banneord med eit sosialt motiv. Eit døme på dette kan vere at du vil verke tøff eller markere gruppeidentitet. Du veit, når heile jentegjengen ser på kvarandre og berre «slaaaay».
Blank Word-bakgrunn med snakkebobler som sier stygge ord med symboler
Illustrasjon av en bestefar og en gutt som snakker sammen. I gutten sin snakkeboble står det "et ålehue!" og i bestefaren sin står det "jøssenam på trappa, hvor har du lært de uttrykkene der?"
Kjelder:
- NRK (05.10.2022): «Skam» fikk språkpris
«Skam» fikk språkpris – NRK Kultur og underholdning
- NRK Kultur og underholdning (05.10.2022): Jeg bruker flere ord foreldrene mine ikke forstår
– Jeg bruker flere ord som foreldrene mine ikke forstår – NRK Kultur og underholdning
- Store norske leksikon (05.10.2022): Banning
banning – Store norske leksikon (snl.no)
- Andem, Julie:
Skam sesong 1: Eva, Råmanus (2018)
Armada forlag
- Hausund, Ingrid Kristine:
Ungdomsspråk (2006)
Fagbokforlaget
Bilde- og videorettar:
-
-
Adobe Stock
-
Adobe Stock
-
Adobe Stock
-
Getty Images
-
Skolerom
-
Foreningen Norden – Flickr
-
Adobe Stock
-
Adobe Stock
-
Skolerom
-
Adobe Stock
-