Søppelberga veks!

Plast i naturen er eit stort problem. Ikkje minst i havet. Det er heilt ufatteleg mykje søppel som blir kasta over heile verda. Vi nordmenn er blant dei aller verste. Nokon påstår at det vil vere meir plast enn fisk i havet om nokre tiår. Kva kan vi gjere for å bremse denne negative utviklinga?

Accessibility icon Søppelberga veks!

Vi kastar stadig meir

Søppelberga veks! Vi kastar stadig meir, og nordmenn er blant verstingane i verda. Kvifor er vi det, trur du?

Kvar innbyggar i Noreg kastar nesten 450 kilo søppel i året. Det betyr at du kastar meir enn 1 kilo med søppel kvar dag, heile året!

Kva kan du og familien din gjere for å kaste mindre avfall?

Søppelberg

Kor mykje søppel blir kasta kvar dag i heile verda?

Det er byane som står for det meste av søppelproduksjonen. Omtrent 3 milliardar menneske produserer over 1,2 kilo med søppel kvar dag!

Forskarar reknar med at talet vil auke dramatisk. I år 2100 kan søppelmengda vere tredobla.

1-2 prosent av befolkninga i verda lever av det dei finn på søppelfyllingane. I Noreg er det òg nokon som går i søppelkassene til matvarebutikkar for å finne mat. Ikkje berre på grunn av fattigdom, men også fordi dei vil arbeide for ei berekraftig utvikling.

Kan det vere mogleg å snu denne tendensen?

Forrige avsnitt

1 / 2

Neste avsnitt

Søppel i havet

I havet blir det kasta mykje, og i Stillehavet finst det eit søppelflak som er tre gongar så stort som Frankrike. Søppelet består av alt frå fotballar og kajakkar til legoklosser og bereposar. Meir enn ein million sjøfuglar skal ha døydd kvart år som følgje av det flytande søppelet.

Giftstoff som kjem ut i havet, endar opp i dyra, og til slutt på tallerkenen din.

Søppel i havet
Søppel i havet

Miljøgifter

Jo høgare opp ein er i næringskjeda, dess meir miljøgifter vil ein kunne få i seg. Kvart dyr som blir ete, inneheld giftstoff. Jo fleire dyr som et kvarandre, dess meir gift hopar seg opp. Til slutt et vi menneske eit dyr som inneheld fleire lag med giftstoff.

Det blir hevda at alle menneske i dag har miljøgifter i kroppen.

Miljøgifter kan føre til langtidsskadar som kreft og vanskar med å føde barn.

Næringskjede

Mikroplast i havet

WWF Verdsnaturfondet jobbar for å verne trua dyr og plantar. Ifølgje dei hamnar det kvart år over 8 millionar tonn plast i havet.

Plast er ein trussel for alt liv i havet. Spesielt mikroplast som er veldig små plastbitar. Denne plasten finst både på overflata og heilt nede i dei djupaste havområda.

Det økonomiske forumet i verda jobbar med å påverke bedrifter til å drive meir klimavennleg. Dei spådde i 2016 at det vil vere meir plast enn fisk i havet i 2050.  Korleis kan dei vite dette?

Klesvask

Over 1,5 millionar tonn mikroplast blir sleppt ut i verdshava kvart år. Ein tredel av dette kjem frå klesindustrien og klesvask. Når vi vaskar klede, vil små plastbitar bli sleppte ut gjennom avløpet og ut i havet.

Kunstgrasbanar

Ein kunstgrasbane inneheld hundre tonn gummikuler for at banen skal vere mjuk å gå på. Gummikulene blir ofte laga av gamle bildekk.

Mykje av denne plasten hamnar i havet. Gummikulene er ei av dei største kjeldene til mikroplast. Men korleis hamnar alt dette i havet?

Forrige avsnitt

1 / 4

Neste avsnitt
Mikroplast
Mikroplast

Kor blir avfallet av?

Dei fleste av oss sorterer søppel for resirkulering. Mykje av søppelet kan nemleg brukast til å lage nye ting.

Nokon kastar frå seg søppel i naturen. Det tek ofte lang tid før søppelet forsvinn av seg sjølv. Her er nedbrytingstid for noko av det vi kastar:

  • Bananskal 2-30 dagar
  • Papir 2-3 månadar
  • Plastpose 10-12 år
  • Aluminiumsboks 80-100 år
  • Plastflaske 450 år
  • Bleier 500-800 år
Brusboks i naturen
Brusboks i naturen

Visste du forresten …

… at klesindustrien er ein av dei mest forureinande industriane vi har? Det har ein rapport frå FN slått fast. Eit par jeans “kostar” meir enn 7500 liter vatn å lage.

I same rapport kan vi òg lesa at det kvart sekund blir kasta eller brent eit lastebil-lass med klede.

Kleshaug
Kleshaug

Kjelder:

Forrige avsnitt

1 / 2

Neste avsnitt

Bilde- og videorettar:

    1. Getty Images
    2. Getty Images
    3. Getty Images
    4. Getty Images
    5. Getty Images
    6. Getty Images
    7. Getty Images