Landbruk og fiske er primærnæringar
Kva er eigentleg ei primærnæring? Korleis fungerer landbruket og fiskeindustrien i Noreg, og korleis fungerer det andre stader i verda?
Landbruk
Landbruk blir rekna som ei primærnæring. Primærnæringar er fellesnamnet på dei næringane som særleg framstiller råvarer: jordbruk, skogbruk, fiske og fangst.
Ei råvare er det ein treng for å produsere ei ferdig vare for sal. Det kan vere korn, fisk, metall eller olje. Nesten alle land kjøper eller sel råvarer.
Jegerar, sankarar og jordbruk
I begynnelsen dyrka ikkje menneske jorda. Dei flytta rundt og sanka mat, og når det vart tomt for mat éin stad, flytta dei til ein ny stad. Dette var ei tid der mennesket var jegerar og sankarar. Dei jakta på dyr, fuglar og fisk, og dei sanka bær, sopp og fugleegg.
Jordbruksrevolusjon
For omtrent 10 000 år sidan vart menneske meir bufaste. Det skjedde i områda i Midtausten og rundt elva Nilen i Afrika. Dei starta å dyrke jorda, slik at dei slapp å flytte rundt for å finne mat. Dei var dei første som forvandla det naturlege landskapet til det vi kallar kulturlandskap. Det er eit landskap der menneske utnyttar naturen for å skaffe mat og råvarer.
Heile denne prosessen kallar vi for jordbruksrevolusjonen.
1 / 3
Hvete
Frå sjølvforsyning til handelsjordbruk
Heilt fram til 1700-talet dyrka ein stort sett til sin eigen familie. Vi kallar dette å vere sjølvforsynte.
På 1800-talet fekk vi maskiner og betre reiskapar. Då produserte ein meir enn ein sjølv trong, og ein kunne selje eller byte mat med andre. Dette blir kalla handelsjordbruk.
Då ein fekk betre maskiner og reiskapar, trong ein mindre folk i arbeid. I fattige land driv ein ofte jordbruk slik ein gjorde før i tida, og då treng ein mange i arbeid for å få dyrka nok mat.
Grønnsaker
Ønsker du å lese hele artikkelen?
Ved å logge inn får du full tilgang til artikkelen, samt Lærerrommet med engasjerende læringsstier og oppgaver du kan bruke i undervisningen.
Logg inn med Feide
Ønsker du å prøve ut fullversjonen av Skolerom?
Kontakt oss her!
