Jordskjelv
Jorda sine tektoniske plater er i konstant rørsle. Denne langsame rørsla fører frå tid til anna med seg jordskjelv. Kva er årsakene til desse øydeleggjande naturfenomena, og korleis kan vi vite når dei kjem og vere førebudde?
Jordskjelv er eit av de mest øydeleggjande naturfenomena kloden truar oss med. Dei kan rasere heile byar og utløyse enorme tsunamiar som valsar ned alt dei møter. Noko av det sterke øydeleggingspotensialet til jordskjelvet ligg i at dei er så vanskeleg å sjå i førevegen. Eit stort skjelv kan slå til så å seie utan varsel, slik at menneske i nærleiken ikkje rekk å kome seg i sikkerheit.
Kva er jordskjelv?
Det tynne yttersjiktet på kloden, det vi kallar jordskorpa, er oppdelt i store plater. Desse er i konstant langsamme rørsler fordi varmen frå kjernen i jorda skaper konveksjonsstraumar.
Konveksjonsstraumar er straumar som transporterer energi i mantelen, like under jordskorpa, slik at platene vert forskovne i ulike retningar. Mantelen er omtrent 2900 km tjukk og består av halvsmelta steinmasse som vi kallar magma.
Følgjene er at platene kolliderer, driv frå kvarandre eller glid inn over kvarandre langs plategrensene, slik at det vert danna forkastingar der dei fleste jordskjelva skjer. Denne vitskaplege forståinga kallar vi platetektonikk.
1 / 2
Jordas lag
Ønsker du å lese hele artikkelen?
Ved å logge inn får du full tilgang til artikkelen, samt Lærerrommet med engasjerende læringsstier og oppgaver du kan bruke i undervisningen.
Logg inn med Feide
Ønsker du å prøve ut fullversjonen av Skolerom?
Kontakt oss her!
