Vår vakre verd – Afrika
Verda vår består av tallause unike, mystiske og vakre stader. Naturen har igjennom millionar av år forma landskapet rundt oss. Vi menneske har busett oss og krydra landskapet med storslegen arkitektur og vakker kunst. I denne artikkelen ser vi på nokre få eksempel frå Afrika. Dette er ti av dei mest spesielle stadene på kontinentet.
Ørken i Marokko
1. Sahara | Afrika
Sahara er større enn USA og dekker meir enn 9,2 millionar kvadratkilometer i ti land. Ørkenen strekker seg over nesten ein tredel av det afrikanske kontinentet. Det vil kanskje overraska deg at det faktisk berre er den tredje største ørkenen i verda, etter Antarktis og Arktis. Men han er verdas største varme ørken.
Ørkenen består faktisk ikkje berre av sand. Det er også enorme område som er dekte av eit steinplatå som blir kalla hamada. Mellom klippene er det relativt små område med sanddyner. Dei mest imponerande av desse finn vi i Marokko.
Sanddynene i Erg Chebbi i Marokko er teknisk sett ein del av ei subsaharisk steppe og ikkje ein ekte ørken. Likevel gir dei eit ganske godt inntrykk av det ekte Sahara, som ligg mykje lenger sør. Sanddynene stig dramatisk opp frå kanten av landsbyen Merzouga og held fram mot horisonten i alle retningar.
Sanddynene er rundt 40 kilometer lange og går 8 kilometer frå aust til vest. Dei bølgjar til høgder på rundt 150 meter.
1 / 3
Sahara-ørkenen
2. Kilimanjaro | Tanzania
Det er kanskje ikkje så rart at Kilimanjaro er ein populær topp å stiga opp på. Med eit toppunkt 4900 meter frå fjellets fot og 5895 meter over havnivået vil du verkeleg kjenna at du er på toppen av verda. Den sovande vulkanen som ligg i nasjonalparken Kilimanjaro i Tanzania, trekker til seg 25 000 klatrarar kvart år.
Kilimanjaro ragar over snøgrensa, og dei tre vulkanske kjernene er krona med det kvite pudderet. Her finn ein òg regnskog, fjellørken, hei og dyrka mark.
1 / 2
Kilimanjaro og elefanter
3. Spitzkoppe | Namibia
Namibia er eit land med ørkenar og afrikansk villmark. Sjølv geologisk sett er dette eit eldgammalt land. Vest i Namibørkenen og midt i eit enormt slettelandskap stig ei gruppe nakne granittoppar opp. Dette naturlege monumentet er så primitivt at ein har brukt det til filminnspeling – som staden der mennesket oppdaga reiskapar.
Dette er Spitzkoppe, eller «spiss kuppel», ein oase med raudlege, avrunda toppar som strekker seg 1784 meter til vêrs. Fjellet har fått kallenamnet «Afrikas Matterhorn» og er eit mekka for klatrarar.
Spitzkoppe blei forma for 700 millionar år sidan, og for 130 millionar år sidan eroderte det til den draumeøya vi ser i dag.
Sanfolket, som var jegerar og sankarar 2000 år f.Kr., etterlét seg steingjenstandar og klippekunst som truleg førestiller ritual for å skaffa regn. Regnet forvandla slettene rundt Spitzkoppe til godt beiteland.
1 / 3
4. Victoriafalla | Zambia og Zimbabwe
Victoriafalla er det spektakulære, 108 meter høge fossefallet i Zambezielva sør i Afrika. Fossefallet ligg på grensa mellom Zambia og Zimbabwe. Sjølv før ein er framme ved fossen, ser ein dei høge vasstrålane som går 500 meter opp i lufta.
Ein vil òg høyra buldringa frå vatnet som fløymer over kanten på eit enormt platå. Det opphavlege namnet på denne staden var Mosi-oa-Tunya, som bokstaveleg tala betyr «røyken som buldrar».
Victoriafalla fekk det noverande og mest kjente namnet sitt frå den skotske misjonæren og oppdagaren David Livingstone i 1855. Namnet var ei hylling til dronning Victoria av Storbritannia.
1 / 2
5. Pyramidane | Egypt
Dei store pyramidane i Giza er eitt av dei sju underverka i verda. Dette meisterverket frå oldtida er det eldste av alle sju. Det er også det einaste som stort sett er intakt i dag.
Dette fascinerande underverket består av tre kalksteinspyramidar: Khufupyramiden (også kjend som Kheopspyramiden), Khefrenpyramiden og Menkaurapyramiden.
Kheopspyramiden er den eldste og største av dei tre pyramidane i Giza, med sine 138,8 meter. Ifølge ekspertane tok det 20 år å bygga han, og han stod truleg ferdig i 2560 f.Kr.
Pyramiden blei bygd på ein så spesiell måte at ein i fleire tusen år trudde han var bygd av utanomjordiske. Mange diskuterer framleis teknikkane som blei brukte under bygginga. Ekspertar har rekna ut at dei måtte heisa opp rundt 800 kalksteinsblokkar kvar einaste dag i den steikande sola.
I nesten 4000 år var den store pyramiden det høgaste byggverket i verda bygd av menneske, heilt til skyskraparane byrja veksa fram. Den store pyramiden var opphavleg kledd med stein som gav han ei glatt overflate. Det vi ser i dag, er den underliggande kjernestrukturen.
1 / 5
Pyramidene i Egypt
6. Table Mountain | Sør-Afrika
Når ein ser ut over Sør-Afrikas hovudstad Cape Town fra det velkjente Table Mountain på ein solfylt dag, får ein ei spektakulær panoramautsikt over nesten alt dette landet har å by på.
Det skal blant anna vera mogleg å sjå Robben Island, den berykta fengselsøya der no avdøde president Nelson Mandela sat fengsla. Du kan i tillegg sjå Cape Town Stadium som blei bygd til VM i fotball i 2010.
Kappklippegrevlingen er eit vanleg syn på Table Mountains Dassie Walk. På folkemunne blir grevlingen kalla dassie. Han er eit lite pelsdyr som høyrer til Procavia-familien. Sjølv om han liknar på ein liten hare, er han faktisk eit hovdyr som er i slekt med elefanten. På Table Mountain er det òg piggsvin, mungoar, slangar, øgler, skjelpadder og ein sjeldan stadeigen amfibieart som berre finst her: spøkelsesfrosken.
1 / 3
Table Mountain i Sør-Afrika
7. Serengeti | Tanzania
1,5 millionar gnuar dundrar over slettene i Serengeti i Tanzania, aust i Afrika. Dei er ute på ein 1931 km lang tur til dei grøne engene i viltreservatet Maasai Mara i nabolandet Kenya.
Det er den største forflyttinga av dyr i verda, og gnuen får følgje av tusenvis av sebraer og thomsongaseller.
Nasjonalparken Serengeti er eit imponerande viltreservat som blei etablert i 1951. 30 år seinare blei Serengeti tildelt UNESCOs verdsarvstatus. Det er eit eineståande vakkert område, men det har også vore kontroversielt opp gjennom åra. Den britiske avgjersla om å flytta masaifolket frå landet deira var motivert av å ta vare på dyrelivet, og det har dei verkeleg lykkast med. Her held den største bestanden av løver i verda til, og du kan òg sjå afrikansk leopard, afrikansk savanneelefant, spissnashorn og afrikansk bøffel.
1 / 2
Serengeti i Tanzania
8. Tsingy de Bemeraha | Madagaskar
Madagaskars steinkatedralar er naturens under og ein metropol for utrulege skapningar. Madagaskar er den fjerde største øya i verda og heim for tallause stadeigne artar. I tillegg har øya hundrevis av innfødde fuglar, froskar, øgler, krypdyr og insekt. Dette biomangfaldet har gitt øya kallenamnet «det åttande kontinentet». Nasjonalparken Tsingy de Bemaraha er heilt spesiell, sjølv etter madagassisk målestokk.
Blant alle dei ulike landskapa i landet er dette det mest uvanlege; ein skog av stein, med «katedralar» av kalkstein der det lever mange uvanlege dyr. Karstlandskapet blir kalla «tsingy», som fritt omsett betyr «ein stad der ein ikkje kan gå berrføtt» eller «gå på tå».
Denne UNESCO-verdsarvstaden er så ugjennomtrengeleg at det meste kunne ein ikkje evaluera før på 1990-talet!
1 / 4
Tsingy de Bemaraha i Madagaskar
9. Lalibela | Etiopia
For å forstå kor spesiell Lalibela i Etiopia er, må du først forstå historia. På 1100-talet bestemte kong Lalibela seg for å bygga det han kalla eit «nytt Jerusalem». Avgjersla blei tatt etter at dei muslimske erobringane hadde stansa kristne pilegrimsreiser til Det heilage landet.
Cirka 645 kilometer frå Addis Abeba blei det hogd ut elleve monolittiske kyrkjer i fjellet med store dører, vindauge, søyler, golv og tak. Det er også ein labyrint der med grøfter og korridorar som fører til hòler i fjellet.
Kyrkjene blei delte i to hovudgrupper: fem blei bygde på nordsida av Jordanelva, mens dei seks andre blei bygde på sørsida.
I dag blir staden driven i fellesskap mellom staten og kyrkja, og framleis er det eit stort samfunn av prestar og munkar som lever der. På heilagdagane i den etiopiske kalenderen valfartar tusenvis av pilegrimar dit kvart år.
1 / 3
Lalibela i Etiopia
10. Nilen | Afrika
Nilen er den lengste elva på det afrikanske kontinentet. Det er få opplevingar ein kan samanlikna med eit cruise langs Nilen. Elva har ei total lengde på 6695 kilometer som strekker seg mellom Victoriasjøen og Middelhavet. Vatn renn ut i Nilen frå elleve ulike land!
Sjølv om ho vanlegvis blir assosiert med Egypt, er det berre rundt ein femdel av elva som renn gjennom Egypt. Det er mykje å sjå langs Egypt si strekning av Nilen. Her er det høge og låge fjell, tørre ørkenar og tropiske regnskogar. Ein kan sjå gamle egyptiske ruinar, i tillegg til fleire kulturelle og historiske landemerke.
Langs ei strekning av Nilen i Uganda ligg den vakre nasjonalparken Murchison Falls. Parken er den største i landet og heim for ei overflod av eksotiske dyr, blant desse løver, krokodiller, flodhestar og sjiraffar. Her er det òg eit imponerande fossefall på 42 meter.
1 / 3
Kjelder:
- 101 steder du må oppleve (før du dør) (2020)
Orage Forlag AS
Bilet- og videorettar:
-
-
Getty Images
-
Getty Images
-
Getty Images
-
Getty Images
-
Getty Images
-
Getty Images
-
Getty Images
-
Getty Images
-
Getty Images
-
Getty Images
-
Getty Images
-
