I Noreg har vi klart å ta vare på gamle tekstar heilt tilbake til det som blir kalla norrøn tid. Men det er dessverre ikkje så mange bevarte tekstar frå den samiske litteraturen. Før 1900-talet var det ikkje så mange samiske forfattarar. Kvifor er det slik, trur du?

Paulus Utsi og mange andre samar opplevde urettferdig behandling frå styresmaktene. Utsi og familien var reinsamar, og dei flytte rundt etter årstidene for å finne gode beiteområde for reinen sin. Utsi og familien budde i Noreg om sommaren og nær grensa til Sverige og Finland om vinteren.

Det kom lover som sa at samar frå Sverige ikkje fekk bruke beiteområde i Noreg. Derfor måtte familien til Utsi flytte til samebyen Jokkmokk.

Då Utsi blei vaksen, budde han ved Luleelva, og han såg at dei svenske styresmaktene bygde store vassmagasin i Lulevassdraget. På grunn av dette måtte han flytte fleire gonger. Det var veldig trist og vanskeleg for Utsi og familien hans å sjå korleis styresmaktene utnytta naturen og tok beitelandet som samane trong for å ta vare på reinen sin.

Utsi skreiv om norske og svenske styresmakter si urettferd overfor samane. Han ville vise at det var feil. Men han skreiv òg om fine ting. Han skreiv om samane sin kjærleik til naturen og om gjetarhunden, kalven, fjellvatn og vidda.

Paulus Utsi lever ikkje lenger, men det gjer litteraturen hans! Paulus Utsi skreiv om eit urfolk som elska naturen. Dei var stolte, men også lei seg fordi dei ikkje lenger kunne leve slik dei hadde gjort. Utsi fortalde om kampen deira mot styresmaktene, som tok frå dei så mykje.